Sarıyer’e kadar gitmişken, Türkiye’nin ilk özel müzesi olarak bilinen Sadberk Hanım Müzesi’ni ve hemen 50 metre ötesinde yer alan Vehbi Koç Evi’ni bizde gezenlerdeniz.
19. Yüzyıl sonlarında inşa edilen Azaryan Yalısı’nı, 1950’lerde satın alan Koç Ailesi, yalıyı uzunca bir süre (1978 yılına kadar ) yazlık olarak kullandıktan sonra 1978-1980 yılları arasında Sedat Hakkı ELDEM’in hazırladığı restorasyon projesiyle müzeye dönüştürülmüş. 14 Ekim 1980’de Sadberk KOÇ’un kişisel koleksiyonunu sergilemek üzere Türkiye’nin ilk özel müzesi olarak açılmış.
Müze, arkeoloji ve Türk İslam eserlerinin sergilendiği iki bölümden oluşuyor.
Arkeoloji Bölümünde;
Sevgi Gönül Binası olarak da bilinen bölümde MÖ 6000’den, Bizans dönemi sonuna kadar Anadolu’da yaşayan uygarlıkların kültürünü yansıtan arkeolojik eserler kronolojik bir düzende sergileniyor. Pişmiş toprak ya da metal kaplar, figürinler, ritüel semboller, cam eserler, sikkeler, süs eşyaları, tabletler ve heykeltıraşlık eserler ile mezar stelleri bu bölümde sergilenen eserler arasında yer alıyor. Bu bölüm üç kata yayılarak;
Birinci katın vitrinlerinde; Prehistorik ve Protohistorik dönemlere ait eserler sergilenirken, Neolitik dönemden başlayan kronolojik sergilemeyle Frigler’e ait eserlerle son buluyor.
İkinci katın vitrinlerinde; Miken, Geometrik, Arkaik, Klasik ve Hellenistik dönem eserleri yer alırken,
Üçüncü katta ise Roma ve Bizans dönemlerine ait eserlerle son buluyor…
Türk İslam eserlerinin sergilendiği Azaryan Yalısı’nda ise;
Birinci katında; Erken İslam, Selçuklu, Eyyubî, Memlûk, Timur ve Safevi Dönemleri’ne ait eserler kronolojik olarak sergilendiği odalarla başlıyor.
Ayrıca müzede sergilenen İznik seramik koleksiyonu, dünyanın sayılı koleksiyonlarından biriymiş. Sergide, 15. yüzyılın sonundan 17. yüzyılın ortalarına kadar İznik seramik sanatının gelişimi rahatlıkla görülebiliyor. Osmanlı seramik sanatının 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasındaki gelişimi ise Kütahya ve Çanakkale seramiklerinin sergilendiği vitrinlerde yer alıyor.
Müze koleksiyonunun bir diğer ayrıcalıklı grubunu ise Osmanlı dönemi tuğralı gümüş ve tombak eserleri oluşturuyor. Bu eserleri, Türk-İslam Bölümü’nün birinci katında görülebiliyoruz.
Sadberk Hanım Müzesi’nin Çin porselenleri koleksiyonu ise mütevazı bir koleksiyon olmakla birlikte, içinde özgün eserlerin yer almasıyla Osmanlı döneminde kullanılan Çin porselenlerini incelemek isteyenler için önemli bir hazine niteliği taşıyor.
Türk-İslam bölümünün ikinci katında ise, Osmanlı dokuma ve işlemelerinin yer aldığı seçkin örneklerin yanında Osmanlı dönemi geleneksel kadın kıyafetlerinden zengin bir koleksiyon sergileniyor. Daha önce başka müzelerde göremeyeceğimiz zengin bir koleksiyonda burada yer alıyor.
Dönemin ünlü hattatlarının elinden çıkmış olan hat eserler de Türk-İslam Bölümü’nün ikinci kat vitrinlerinde sergileniyor.
Ayrıca, Osmanlı gelenek ve göreneklerinden kahve ikramı, kına gecesi, lohusa, hamam ve sünnet töreni konuları vitrin mankenleri kullanılarak mizansenlerle ziyaretçilere tanıtılmaya çalışılmış.
Böyle zengin eserlerin yer aldığı müzeden çıkınca Sarıyer yönünde 50 metre ilerlediğimizde Vehbi Koç Evi’ne ulaşıyoruz.
Vehbi Koç Evi; bir dönem hepimizi ekranlara kitleyen Halit Ziya UŞAKLIGİL’in ünlü eseri Aşk-ı Memnu dizinin çekildiği yalı aynı zamanda. Üzerinde çok fazla konuşulan bu yalı kimilerine göre Aşk-ı Memnu dizisinin müzesi haline dönüştürülmesini isteyen çoğunluğa karşı şimdilerde Anadolu’dan derlenen kilimlerin sergilendiği Müzeye dönüştürülmüş bile.
1920’li yıllardan itibaren yazları Ankara’dan İstanbul’a gelerek Büyükdere İkbal Otel’de tatil yapan Vehbi Koç, Büyükdere Evi’ni arkasındaki koruyla birlikte 1938 yılında Frenkyan Ailesi’nden satın almış. Büyük bir bahçesi olan evi 1996 yılındaki vefatına kadar ailesiyle birlikte yazlık olarak kullanmış.
Müzede, Anadolu’nun ilk gezginleri arasında gösterilen ABD’li fotoğraf sanatçısı ve koleksiyoncu Josephine Powell’ın 2007 yılında Vehbi Koç Vakfı’na bağışladığı kilim koleksiyonundan bir seçki sergileniyor.
Cumhuriyet’in kuruluşundan sonra Türkiye’nin dört bir yanını dolaşmasına izin verilen ilk yabancı gezgin olan Josephine Powell’ın, Anadolu’ya pek çok kez seyahat ettiği, göçebe kamplarına katıldığı, halı ve kilim satıcılarının dükkânlarını ziyaret ederek çok sayıda fotoğraf çektiği de biliniyor.
Vehbi Koç Büyükdere Evi’nde süresiz olarak sergilenen Josephine Powell koleksiyonunda, Osmanlı döneminin 18. yüzyıl ile 20. yüzyıl arasında dokunmuş olan ve günümüze kadar ulaşabilen seçkin örneklerden oluşan 36 kilimin yanı sıra 6 çuval, 1 dokuma tezgâhı ve 73 dokuma aleti yer alıyor.
Vehbi Koç Büyükdere Evi, çarşamba hariç haftanın her günü 10:00-17:00 saatleri arasında ücretsiz olarak ziyaret edilebiliyor.
Sadberk Hanım Müzesi, çarşamba hariç haftanın her günü 10:00-17:00 saatleri arasında ücretli olarak geziliyor.
