Bu sefer geçmişe doğru yol alıyoruz. Antik kente, Teos’a doğru ilerliyoruz. Sığacık’tan sonraki durağımız burası.
Anadolu’nun en büyük ve Helenistik Dönemin ünlü mimarı Hermogenes’in eseri olan Dionysos Tapınağı’nın da yer aldığı mandalina ve yüzyıllık zeytin ağaçları arasında yükselen antik kalıntılar bin yıldır var olma çabası içerisindeler…
Teos Antik Kenti, uluslararası arkeoloji literatüründe çokça geçen, ülkemizde bir Efes kadar tanınmayan ancak hakkında ulusal ve uluslararası yayın bulunan sayılı antik kentlerden birisi.
Sığacık’a yürüme mesafesinde deniz kenarında bulunan Teos Antik Kenti bundan 3 bin yıl öncesine kadar Kuzey İonya’nın başkenti konumundaymış. Kurucusu da Dioysos’un oğlu Athames olarak biliniyor.
Yazılı kaynaklara göre Teos, antik dönemde hem mimari hem de ticari olarak önemli bir yer aynı zamanda tarihe ilk kez Sanatçılar Birliği’nin kurulduğu bir kent olarak da taşınıyor.
Uzun yıllar Teos, bir sanat kenti olarak kalırken, antik dönemin önemli filozof, sanatçıları, şairleri, Anakreon, Antimakhos, Epikuros, Nausiphanes, Apellikon ve tarihçi Hekataios burada yani Teos’ta yaşadığı söyleniyor.
Antik bir liman kenti olan Teos, Ionia Bölgesi’nin 12 kentinden biriymiş. Her ne kadar kent desek de o dönemde kentler aynı zamanda bir devlet, Teos’da bir kent devletiymiş.
Teos’ta yapılan araştırmalara göre ilk yerleşim MÖ 1000 yılında başlamış. Teos kentinin MÖ 6. yüzyıldaki ticari ilişkileri, Eski Mısır’a kadar uzanıyor. Teos’da diğer tüm Anadolu kentleri gibi MÖ 545 yılından sonra Pers komutanı Harpagos’un eline geçmiş. Birçok Teoslu MÖ 543 yılında kenti terk etmiş, Trakya Bölgesi’ndeki Abdera kentini ve MÖ 544 civarında Kırım Yarımadası’ndaki Phanagoria kentini kurmuşlar. Bununla beraber zamanla birçok kolonist, Teos’a geri dönmüş. Böylece kentin refah seviyesi gittikçe artmaya başlamış.
Bir liman kenti olan Teos’un güneyinde büyük, kuzeyinde de küçük olmak üzere iki limanı bulunuyormuş.
Teos Antik Kent’e gelince görülmesi gerekenler;
Hellenistik ve Roma Dönemi kalıntıları
Dionysos Tapınağı
Agora
Tiyatro
Odeaon
Surlar
ve
Teos Antik Limanı
Burada en önemli ve en ünlü eser Dionysos Tapınağı. Teos’un araştırma tarihi boyunca en çok önem verilen yapısı bu tapınak olmuş. 1862 den beri belli aralıklarla günümüze kadar yapılan arkeolojik kazılarda elde edilen sonuçlara göre tapınak, Ion düzeninde üç bölümden oluşuyor. Dionysos Tapınağı, kısa kenarlarında 6, uzun kenarlarında 11 sütun bulunan peripteral bir tapınak. Tapınak içerisinde ele geçen birçok mimari blok ve tapınağa ait figürlü friz blokları, stilistik olarak Hellenistik döneme sürüklerken, tapınağın doğusunda gün yüzüne çıkarılan ve Kutsal Alana ana girişi sağlayan kapının üzerindeki yazıta göre, İmparator Augustus Dönemi’ne tarihleniyor.
Dionysos Sanatçılar Birliği,
Antik kent, yukarıda da söylediğimiz gibi Dionysos kültünün kent ve çevresindeki önemi nedeniyle MÖ 3. yüzyılda şair, müzisyen, tiyatrocu ve şarkıcılardan oluşan Dionysos Sanatçılar Birliği kurulmuş. Bir süre sonra kentte huzursuzluk kaynağı olarak görülen bu topluluk önce Ephesos’a, ardından Myonnessos’a, son olarak da Lebedos’a gönderilmiş. Teos, bu yönüyle tarihe ilk kez Sanatçılar Birliği’nin kurulduğu kent olarak geçmiş. Şairler Anakreon, Antimakhos, Epikuros, Nausiphanes, Apellikon ve tarihçi Hekataios Teos’ta yaşamış antik çağın önemli filozof ve sanatçıları olarak tanınıyor.
Ayrıca 2016 yılında ekim ayında Teos Antik Kenti’nde yapılan kazı çalışmalarında, kira sözleşmesi niteliği taşıyan 2 bin 200 yıllık yazıt bulunmuş.
Teos aynı zamanda yaşayan bir park. Antik kenti, anıtsal nitelikli zeytin ağaçları, narlar, incirler eşliğinde geziyorsunuz.
Teos Antik Kenti her gün 08:00 – 18:30 (kış saati 08:30-17:30) arası ziyarete açık. (Giriş ücretli, Müze Kartı olanlara ve öğretmenlere ücretsiz.)
